Kiedy konieczna jest pilna witrektomia? Objawy, które powinny Cię zaniepokoić
Witrektomia to poważny zabieg okulistyczny, który polega na usunięciu ciała szklistego z wnętrza gałki ocznej. Choć dla wielu pacjentów brzmi on obco i groźnie, w rzeczywistości jest skuteczną metodą leczenia wielu chorób siatkówki i ciała szklistego. W niektórych przypadkach witrektomia musi zostać przeprowadzona natychmiast – zwłoka może oznaczać trwałą utratę wzroku. Dlatego tak ważne jest, aby znać objawy, które powinny skłonić do pilnej wizyty u okulisty.
Czym jest witrektomia i kiedy się ją wykonuje?
Witrektomia to zabieg chirurgiczny wykonywany w tylnej części oka, polegający na usunięciu ciała szklistego – przezroczystej, galaretowatej substancji wypełniającej gałkę oczną. W jego miejsce często podaje się specjalne substancje – gaz, olej silikonowy lub płyn izotoniczny – w celu ustabilizowania siatkówki.
Zabieg przeprowadza się w wielu sytuacjach, m.in. przy:
- odwarstwieniu siatkówki
- krwotoku do ciała szklistego
- otworze w plamce żółtej
- obecności ciał obcych w oku
- zapaleniach wnętrza gałki ocznej
- zaawansowanej retinopatii cukrzycowej
Witrektomia jest precyzyjna, często wykonywana w znieczuleniu miejscowym, i zwykle nie wymaga hospitalizacji. Czas rekonwalescencji zależy od wskazania do zabiegu i ogólnego stanu oka.
Kiedy witrektomia musi być wykonana pilnie?
Choć wiele zabiegów witrektomii można zaplanować w trybie standardowym, istnieją sytuacje, w których interwencja chirurgiczna musi nastąpić natychmiast. Do najczęstszych przyczyn pilnej witrektomii należą:
- nagłe odwarstwienie siatkówki – szczególnie z zajęciem plamki
- masywny krwotok do ciała szklistego – uniemożliwiający ocenę dna oka
- zapalenie wnętrza gałki ocznej (endoftalmitis) – np. po operacji zaćmy
- penetracja ciała obcego do wnętrza oka – np. po urazie
- ciężka retinopatia proliferacyjna z ryzykiem ślepoty
W takich przypadkach czas ma ogromne znaczenie – każda godzina zwłoki może zwiększać ryzyko nieodwracalnych uszkodzeń siatkówki, nerwu wzrokowego lub całkowitej utraty widzenia.
Objawy, które powinny natychmiast zaniepokoić
Nie wszystkie objawy okulistyczne wymagają pilnej interwencji, ale pewne symptomy są na tyle alarmujące, że powinny skłonić do niezwłocznej wizyty u okulisty. Należą do nich:
- nagła utrata wzroku lub znaczne pogorszenie ostrości widzenia
- poczucie zasłony, firanki lub cienia w polu widzenia – typowy objaw odwarstwienia siatkówki
- nagłe pojawienie się dużej liczby „mętów” lub ciemnych plam
- błyski świetlne, iskry, migotanie – mogą świadczyć o trakcjach siatkówkowych
- silny ból oka po urazie lub zabiegu
- ropna wydzielina, zaczerwienienie, obrzęk oka po operacji – mogą wskazywać na stan zapalny wewnątrzgałkowy
- nagła ślepota w jednym oku po urazie mechanicznym
Zignorowanie tych objawów może prowadzić do nieodwracalnych zmian – w tym trwałej ślepoty.
Dlaczego nie warto zwlekać z niepokojącymi objawami?
Oko to wyjątkowo delikatny narząd, a wiele struktur odpowiedzialnych za widzenie – takich jak siatkówka czy nerw wzrokowy – nie regeneruje się. Zwlekanie z wizytą u specjalisty może oznaczać, że uszkodzenie oka stanie się trwałe. Dotyczy to szczególnie sytuacji, w których dochodzi do:
- przerwania ciągłości siatkówki
- silnego stanu zapalnego niszczącego tkanki
- niedokrwienia siatkówki i nerwu wzrokowego
- mechanicznego uszkodzenia struktury oka przez ciało obce
W wielu przypadkach wczesna witrektomia pozwala nie tylko uratować wzrok, ale i znacznie poprawić jakość widzenia w stosunku do stanu sprzed operacji.
Jak wygląda kwalifikacja i przygotowanie do pilnej witrektomii?
W przypadku nagłych objawów pacjent powinien jak najszybciej trafić do okulisty – najlepiej do ośrodka specjalistycznego z możliwością wykonania badań takich jak OCT, USG oka czy angiografia. W trybie pilnym decyzja o witrektomii podejmowana jest na podstawie:
- oceny stanu siatkówki i ciała szklistego
- obecności krwotoku, ciał obcych lub zapalenia
- szybkości postępujących zmian
Przed zabiegiem przeprowadza się podstawowe badania krwi i wywiad ogólnomedyczny. Jeśli nie ma przeciwwskazań, witrektomia może zostać wykonana nawet tego samego dnia lub w ciągu 24–48 godzin.
Co daje witrektomia i czego się spodziewać po zabiegu?
Witrektomia daje szansę na uratowanie widzenia w sytuacjach, gdy inne metody zawodzą. Efekty zależą od przyczyny zabiegu, czasu interwencji i ogólnego stanu oka. W wielu przypadkach pacjent odzyskuje funkcjonalne widzenie, pozwalające na samodzielność i normalne funkcjonowanie.
Po zabiegu może być konieczne stosowanie kropli z antybiotykiem i sterydem, a także ograniczenie aktywności fizycznej. Czas gojenia wynosi zwykle kilka tygodni, choć poprawa widzenia może być zauważalna znacznie wcześniej.
Podsumowanie
Witrektomia to zaawansowany zabieg okulistyczny, który w wielu przypadkach ratuje wzrok. Niektóre sytuacje wymagają jego pilnego wykonania – odwarstwienie siatkówki, krwotok do ciała szklistego czy ostre zapalenie gałki ocznej to stany, w których liczy się każda godzina. Znajomość objawów alarmowych i szybka reakcja to klucz do skutecznego leczenia. W przypadku wątpliwości – lepiej działać szybko niż żałować zaniechania.