Ostrość wzroku – przyczyny pogorszenia wzroku

Ostrość wzroku definiowana jest jako zdolność rozdzielcza oka lub zdolność do postrzegania dwóch punktów jako oddzielne. W literaturze fachowej określana jest również mianem minimum rozdzielczości. Mówiąc w sposób bardziej potoczny, ostrość wzroku jest umiejętnością rozróżnienia dwóch leżących blisko siebie punktów.

Przyczyny pogarszania ostrości wzroku

Przyczyn pogarszania ostrości wzroku należy upatrywać w zmianach lokalizacji punktu skupienia światła, określanych wadami refrakcyjnymi wzroku, do których zaliczają się krótkowzroczność, dalekowzroczność oraz astygmatyzm.

• Krótkowzroczność

Krótkowzroczność, znana też jako miopia, jest jedną z najczęściej występujących wad refrakcyjnych wzroku. U osób dotkniętych krótkowzrocznością promienie świetlne odbierane przez narząd wzroku skupiają się przed siatkówką, co powoduje upośledzenie widzenia do dali. Wada ta wyklucza możliwość fizjologicznej korekcji na skutek akomodacji oka. W zależności od części soczewki, w obrębie której doszło do patologii, można wyróżnić krótkowzroczność osiową, krzywiznową oraz refrakcyjną.

• Dalekowzroczność

Dalekowzroczność, znana także jako nadwzroczność lub hiperopia, rozwija się najczęściej u osób posiadających zbyt krótką gałkę oczną. Dochodzi u nich do skupiania się promieni świetlnych za siatkówką, co skutkuje upośledzeniem widzenia do bliży. Dalekowzroczność może być fizjologicznie korygowana przez akomodację, jest to jednak rozwiązanie krótkotrwałe. Długotrwałe napięcie mięśni akomodacyjnych prowadzi bowiem do powstania problemów w obrębie motoryki gałki ocznej i może skutkować na przykład zezem. W obrębie dalekowzroczności wyróżnia się tak zwaną dalekowzroczność starczą będącą wynikiem procesów starzenia się organizmu.

• Astygmatyzm

Astygmatyzm jest wadą spowodowaną asymetrią budowy gałki ocznej. Polega na padaniu rejestrowanych przez narząd wzroku promieni świetlnych w prostopadłych do siebie płaszczyznach i ich skupianiu w dwóch różnych punktach na siatkówce. Astygmatyzm prowadzi do zniekształcenia odbieranego obrazu i obniżenia ostrości widzenia.

W jaki sposób bada się ostrość wzroku?

Badanie ostrości wzroku wykorzystywane jest przez lekarzy okulistów i optometrystów w celu określenia możliwości wzrokowych danej osoby bez korekcji lub z zastosowaniem dotychczasowej bądź nowo dobranej metody korekcji. Badanie to powinno być przeprowadzone przez wykwalifikowanych profesjonalistów z zastosowaniem standaryzowanych przyrządów i z zachowaniem ściśle określonych warunków wyników, co pozwala porównać parametry wzroku pacjenta w trakcie wizyt u różnych specjalistów. Przebieg badania wzroku oraz zastosowane metody różnią się w zależności od wieku pacjenta.

Badanie ostrości widzenia do dali

Badanie ostrości widzenia do dali pozwala ocenić zdolność rozdzielczą siatkówki. Nie wymaga od pacjenta specjalistycznego przygotowania, ma jednak charakter psychofizyczny, dlatego istotne jest, by pacjent był wypoczęty. Najczęściej stosowaną metodą badania ostrości widzenia do dali jest test z wykorzystaniem tablic Snellena – tablic wyposażonych w ułożone w rzędach optotypy przybierające formę liter, cyfr oraz, w wypadku badania dzieci, symboli. Każdy rząd składa się z optotypów tej samej wielkości, lecz każdy następny rząd zawiera optotypy odpowiednio mniejsze od poprzednich. Badanie polega na odczytywaniu przez pacjenta wskazanych optotypów. Początkowo musi on zidentyfikować optotypy największe, stopniowo przechodząc do coraz mniejszych. Odległość między pacjentem a tablicą wynosi 6 metrów. Ostrość wzroku podawana jest następnie w ułamku, w którym licznikiem jest odległość pacjenta od tablicy, a mianownikiem numer ostatniego prawidłowo odczytanego rzędu optotypów.

Badanie ostrości widzenia do bliży

Badanie ostrości widzenia do bliży przeprowadzane jest w celu dokonania oceny widzenia z odległości zazwyczaj potrzebnej do czytania, która ustalona została na około 30 centymetrów. Podobnie do badania ostrości widzenia do dali, także ten test wykorzystuje tablice Snellena i nie wymaga specjalnego przygotowania ze strony pacjenta, najlepiej jednak, jeżeli jest on wypoczęty. Badanie polega na odczytywaniu przez pacjenta optotypów różnej wielości od najmniejszych do coraz większych. Wynik podawany jest w formie ułamka, gdzie licznikiem jest wartość najmniejszego odczytanego tekstu, a mianownikiem odległość, z jakiej odczytywane były optotypy.

Badanie astygmatyzmu

Badanie pozwalające na wykrycie i ustalenie wartości astygmatyzmu przeprowadzane jest za pomocą wideokartografii komputerowej. W jego przebiegu obraz z kreatoskopu rzucany na rogówkę oka pacjenta jest rejestrowany przez kamerę, a następnie przesyłany do komputera, gdzie zostaje poddany dokładnej analizie ze strony lekarza okulisty.

Podstawowe badania ostrości wzroku powinny być przeprowadzane rutynowo przy każdej wizycie w gabinecie okulistycznym.